امروز یکی از مسائل جدی و مشکلات اساسی صاحبان صنایع مختلف، دخالت‌های نهادهای رگولاتور در حوزه قیمت‌گذاری محصولات است. قیمت‌گذاری به این شکل که در این سال‌ها در مباحث اقتصادی و تخصصی از آن با کلیدواژه «قیمت‌گذاری دستوری» یاد می‌شود به عقیده صاحبان صنایع و تولیدکنندگان، در بسیاری موارد در برگیرنده هزینه‌های تولید و سود منطقی تولیدکننده نیست و منجر به زیاندهی مجموعه‌های تولیدی می‌شود. به همین دلیل کنار کشیدن دولت از قیمت‌گذاری و واگذاری تعیین قیمت به بخش خصوصی، از جمله راهکارهایی است که تولیدکنندگان و صنعتگران برای جلوگیری از زیاندهی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری پیشنهاد می‌دهند. فعالان عرصه تولید بر این اعتقادند که واگذاری تعیین قیمت به انجمن‌هایی که خود در فراز‌و‌نشیب‌های تولید حضور دارند و با چالش‌های آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، می‌تواند قیمت حقیقی‌تری را برای کالاهای صنعت شوینده، بهداشتی و آرایشی تعیین کند. کارشناسان در این زمینه بر این باورند که قیمت‌گذاری واقعی و متناسب نه‌تنها تولیدکننده را از زیان نجات میدهد بلکه کیفیت کالاهای عرضه شده در سطح بازار را نیز افزایش میدهد؛ و در مقابل به‌واسطه قیمت‌گذاری دستوری، تولیدکننده مجبور به کاستن از کیفیت محصولات خود است. اما آیا این تغییر را می‌توان راه نجاتی برای صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی کشور باشد؟ در این رابطه گفت‌گویی را با آقای نادر سلطانی، مدیرعامل شرکت دارویی، بهداشتی و آرایشی ایران آوندفر انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
تولید، نفس‌های پایانی خود را می‌کشد
مدیرعامل شرکت ایران آوندفر در گفتوگو با فصل‌نامه انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران، درباره چالش‌های اصلی صنعت شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران اظهار کرد: مشکلات صنعت و تولید، موضوعی نیست که محدود به امروز باشد و از نظر مسئولان و کسانی که در مسند و جایگاه صنعت و کار قرار دارند، پنهان باشد. متاسفانه امروز در این شرایطی قرار داریم که تولید در کشور نفس‌های آخر خود را می‌کشد و وضعیت کنونی در تمام ابعاد و مسیرهای آن، یعنی چه از لحاظ سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و چه از نظر اخذ مجوز از وزارتخانه‌های مربوطه، نفس و توانی را برای تولید، تولیدکننده و سرمایه‌گذار باقی نگذاشته است و تولیدکنندگان در حال حاضر به جای پرداختن به ایده‌های توسعه‌محور و برنامه‌ریزی برای گشترش این صنعت، تمام تلاش خود را باید معطوف به این موضوع کنند که با توجه به مشکلات موجود چگونه می‌توانند همچنان چراغ واحد تولیدی خود را روشن نگاه دارند.
مشکلات تولید فراگیر است
سلطانی در ادامه درباره ضرورت ایجاد تغییرات اساسی و بنیادی در سیاست‌گذاری‌های کلان تولید در همه صنایع کشور، یادآور شد: این فشارها و مشکلات تنها محدود به صنعت ما نمی‌شود و می‌بینیم که در صنعتی مانند دارو نیز مثل صنعت شوینده، بهداشتی و آرایشی کشور، این مشکلات وجود دارد و خود را در مقاطع مختلف به شکل کمبود دارو و مشکلات در مسیر تولید مکمل‌ها نشان میدهد؛ و متاسفانه تمام این معضلات به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و پیامدهای منفی آن ایجاد شده است.
وی درباره تاثیرات قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد صنایع کشور خاطرنشان کرد: قیمت‌گذاری دستوری به‌جز اینکه رقابت را از بین می‌برد و کیفیت کالا را نابود کند، اثر دیگری در صنایع کشور ندارد. ما مسیر قیمت‌گذاری دستوری را بارها در حوزه‌های مختلف آزموده‌ایم و هر بار نیز با آسیب‌های آن مواجه شده‌ایم.
به همین دلیل نیز تمام فعالان صنعت شوینده، بهداشتی و آرایشی و صنایع دیگر به اتفاق معتقدند که قیمت‌گذاری دستوری مشکلاتی جدی را برای صنعت ایجاد کرده است؛ مشکلاتی که دیگر قابل تحمل نیست و هرچه سریع‌تر و پیش از نابودی مجموعه‌های تولیدی و ورشکستگی این صنعت، باید راهکاری برای آن اندیشیده شود. ما امیدواریم که تصمیم‌گیرندگان که دلسوز صنعت هستند به این موضوع آگاهی کامل پیدا کنند تا بتوانیم صنایعی که در کشور تولید را بر عهده دارند را به‌خوبی پیش ببریم.
راهکار برون‌رفت از قیمت‌گذاری دستوری، برون‌سپاری است
این فعال صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی کشور درباره راهکارهای عملی رهایی از بن‌بست قیمت‌گذاری دستوری نیز بیان کرد: به‌طور‌کلی در هیچ‌یک از تجربه‌های اقتصادی موفق در دنیا، قیمت‌گذاری به عهده دولت‌ها نبوده است و معمولا این رویه با پیروی از نظام عرضه و تقاضا پیگیری شده است. ما نیز اگر بخواهیم در مسیر موفقیت صنایع مختلف گام برداریم باید از تجربه‌های موفق در این زمینه استفاده کنیم. بنابراین شاید بهترین راهکار در این زمینه این باشد که دولت و نهادهای تصمیم‌گیر در این حوزه از قیمت‌گذاری دستوری دست بردارند و این کار را برون‌سپاری کنند؛ یعنی پروسه قیمت‌گذاری را در اختیار NGOها و انجمن‌ها قرار بدهد.
وی ضمن اشاره به ضرورت چنین برون‌سپاری‌ای در صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی کشور گفت: در حوزه صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی، دولتمردان می‌توانند این قیمت‌گذاری را به انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران که سابقه خوبی هم در این زمینه دارد واگذار کنند. این تشکل با توجه به اشراف کامل بر مسائل و مشکلات تولیدکنندگان و شرایط تولید در کشور و همین‌طور با تکیه بر تعامل مطلوب با فعالان این حوزه می‌تواند چالش‌های ایجاد شده در حوزه قیمت‌گذاری محصولات بهداشتی، آرایشی و شوینده را به بهترین شکل مدیریت کند. اعضای این انجمن نسبت به تصمیمات اتخاذ شده از سوی انجمن تعهد دارند و سوابق در این زمینه نشان داده است که از تصمیمات این انجمن تبعیت می‌کنند.
سلطانی در پایان گفت: طبیعتا اگر در شرایط کنونی چنین مسیر و تفکراتی را در پیش بگیریم، می‌توانیم راهکار موثری برای برون‌رفت از مشکلات و چالش‌های صنعت از جمله قیمت‌گذاری دستوری پیدا کنیم اما اگر بخواهیم همچنان با اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری، به بهانه حمایت از مصرف‌کنندگان، تولیدکننده را تحت فشار اقتصادی قرار دهیم، به غیر از عدم تمایل سرمایه‌گذاران به این حوزه، فعالان فعلی صنعت نیز به تدریج از این عرصه بیرون خواهند رفت.
